Αύξηση του αριθμού των φύλλων & βλαστών (αδελφιών)

Με βάση το συνολικό αριθμό των αδελφιών που αναπτύχθηκαν και ανάλογα με το πόσα από αυτά τελικά θα επιβιώσουν, καθορίζεται και ο συνολικός αριθμός των σχηματιζόμενων στάχεων. Τα αδέλφια έχουν μικρότερες ταξιανθίες σε σχέση με το κεντρικό φυτό και παράγουν λιγότερους κόκκους με μικρότερο βάρος.

Τα πιο σημαντικά μακροθρεπτικά στοιχεία για την αρχική βλάστηση του σπόρου, την ανάπτυξη των φύλλων και τον αριθμό των αδελφιών είναι το άζωτο, ο φωσφόρος και το θείο.

Από τα ιχνοστοιχεία, το μαγγάνιο και ο ψευδάργυρος είναι τα πλέον σημαντικά που επηρεάζουν την αύξηση του αριθμού των φύλλων και βλαστών.

Άζωτο (N)

Το άζωτο είναι το πιο σημαντικό θρεπτικό στοιχείο για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων. Η επαρκής τροφοδοσία του στα φυτά επιταχύνει τη δημιουργία μεγαλύτερων φύλλων και ως εκ τούτου περισσότερων αδελφιών και στάχεων.
Η επιβίωση των αδελφιών επηρεάζεται άμεσα από τις δόσεις εφαρμογής του αζώτου όσο και από το χρόνο εφαρμογής του.

Νωρίς εφαρμογές αζώτου στα αρχικά στάδια ανάπτυξης των φυτών (βλαστικά στάδια με βάση την κλίμακα του Zadoks, 25-30) αυξάνουν τον αριθμό των αδελφιών.

Η παροχή του αζώτου θα πρέπει να ρυθμιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθούν συμπτώματα υπερβολικής ανάπτυξης λόγω υπερδοσολόγησης που μπορεί να οδηγήσουν σε φαινόμενα πλαγιάσματος των φυτών.

Η επίδραση του αζώτου στην απόδοση των σιτηρών φαίνεται ξεκάθαρα στην καμπύλη απόκρισης του, παρουσιάζοντας θετική συσχέτιση δόσεων και τελικών αποδόσεων. Ως βέλτιστη τιμή παρεχόμενου αζώτου (Ν Οpt) ορίζεται η δόση με την οποία επιτυγχάνεται η απόδοση εκείνη που τελικά οδηγεί και στο μέγιστο οικονομικό όφελος της καλλιέργειας.

Φώσφορος (P)

O φώσφορος θεωρείται το δεύτερο σημαντικότερο θρεπτικό στοιχείο μετά το άζωτο, λόγω της επίδρασής του στην αύξηση και ανάπτυξη των σιτηρών και της συμμετοχής του σε πολλές μεταβολικές διαδικασίες.

Μόλις η καλλιέργεια αναπτύξει τα πρώτα δύο - τρία φύλλα αρχίζει να βασίζεται πλέον στον διαθέσιμο εδαφικό φώσφορο, στηρίζοντας την ανάπτυξη των βλαστών και των ριζών. Η διαθεσιμότητα του φώσφορου στο έδαφος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως το pΗ, ο ανεπαρκής αερισμός του εδάφους, η περιεκτικότητά του σε αργίλιο, σίδηρο και ανθρακικό ασβέστιο, καθώς και από την υγρασία και θερμοκρασία του.

Είναι σημαντικό επομένως να διασφαλίσουμε πως ο διαθέσιμος εδαφικός φωσφόρος θα χρησιμοποιηθεί από τα σιτηρά, αποφεύγοντας κάθε περιορισμό στην ανάπτυξή τους. Στην περίπτωση των χειμερινών σιτηρών υπάρχουν δύο σημαντικές χρονικοί περίοδοι που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα βλαστικά στάδια ανάπτυξης των φυτών και είναι κρίσιμοι για την τροφοδοσία του φωσφόρου. Το πρώτο από αυτά είναι στα αρχικά στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας (κλίμακα Zadoks GS 13-25), όταν και αναπτύσσονται ραγδαία οι βλαστοί και οι ρίζες, ενώ το δεύτερο είναι τη στιγμή που ξεκινάει η εαρινή του ανάπτυξη (κλίμακα Zadoks GS 25 -30).

Μέχρι και την περίοδο του ξεσταχυάσματος τα σιτηρά θα πρέπει να έχουν λάβει περίπου το 70% του ολικού φωσφόρου τους. Το πρόγραμμα λίπανσης λοιπόν με τις εφαρμογές των φωσφορικών λιπασμάτων θα πρέπει να εστιάζεται στις συνθήκες αυτές.

Ο φώσφορος έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην αύξηση των τελικών αποδόσεων.

Διαφυλλικές εφαρμογές φωσφόρου μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα θρέψης των σιτηρών, βελτιώνοντας την ανάπτυξή τους στις περιπτώσεις εκείνες που η διαθεσιμότητά του από το έδαφος είναι περιορισμένη.

Θείο

Το θείο είναι ένα ακόμα σημαντικό θρεπτικό στοιχείο απαραίτητο για την αύξηση των σχηματιζόμενων βλαστών. Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών που συντίθενται από τις πρωτεΐνες και έχουν ως βάση τους το στοιχείο το θείο. Το θείο είναι στοιχείο που μετακινείται δύσκολα στο φυτό, με τη νέα βλάστηση να παρουσιάζει έντονα τα συμπτώματα της έλλειψης του. Οι πολλαπλές εφαρμογές θείου είναι απαραίτητες για την κάλυψη των συνεχών αναγκών του φυτού κατά την περίοδο της έντονης ζήτησης. Διαφυλλικές εφαρμογές, μπορούν να διορθώσουν παροδικές ελλείψεις.

Μαγγάνιο και Ψευδάργυρος 

Το μαγγάνιο και ο ψευδάργυρος είναι δύο σημαντικά ιχνοστοιχεία που επηρεάζουν την απόδοση της καλλιέργειας, αυξάνοντας τον αριθμό των στάχεων και το μέγεθος των κόκκων, επιδρώντας θετικά στις τελικές αποδόσεις.

Επιπλέον, τα δύο αυτά θρεπτικά στοιχεία έχουν θετική συσχέτιση με τη πρόσληψη πολλών κύριων στοιχείων και ιχνοστοιχείων από το έδαφος, απαραίτητων για πολλές λειτουργίες των φυτών.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τον αριθμό των βλαστών των σιτηρών

Ο αριθμός των αναπτυσσόμενων αδελφιών είναι γενετικό γνώρισμα, αλλά επηρεάζεται και από τις συνθήκες του περιβάλλοντος:

• Επιλογή ποικιλίας / τύπος σιταριού - οι ποικιλίες διαφέρουν ως προς την ικανότητα αδελφώματος και την ταχύτητα ανάπτυξης τους
• Ημερομηνία σποράς - η πρώιμη σπορά αυξάνει τον αριθμό των αδελφιών ανά φυτό
• Πυκνότητα σποράς – Η μεγάλη πυκνότητα σποράς εμποδίζει το μεγάλο αδέλφωμα αφού ευνοεί τη δημιουργία περισσότερων κυρίων βλαστών
• Σύσταση του εδάφους-– φτωχά και συνεκτικά εδάφη επιβραδύνουν την ανάπτυξη των πρώιμων αδελφιών ανά φυτό. Η ύπαρξη εδαφικής υγρασίας είναι σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης.
• Ζιζάνια, ασθένειες και εχθροί που ενδημούν στην περιοχή ανταγωνίζονται και προσβάλουν τα σιτηρά εμποδίζοντας την ανάπτυξή τους
• Θρεπτική κατάσταση του εδάφους - γόνιμα εδάφη με επαρκή ποσότητα διαθέσιμου αζώτου αυξάνουν τον αριθμό των αδελφιών ανά φυτό
• Στις συνήθεις συνθήκες καλλιέργειας των σιτηρών επικρατούν τελικά από 1-3 παραγωγικά αδέλφια σε κάθε φυτό. Γενότυποι χωρίς αδέλφια υστερούν σε απόδοση. Για τις καρποδοτικές καλλιέργειες επιθυμητός είναι ο σχηματισμός 2-3 καλοανεπτυγμένων αδελφιών ενώ για τις σανοδοτικές περισσότερα, αφού η ύπαρξή τους αυξάνει την παραγωγή χόρτου (Δ. Παπακώστα – Τασοπούλου 2008, Ειδική Γεωργία 1, Τεύχος Α, Σελ. 42).