Ελιά: Θρεπτικά Στοιχεία και Απόδοση

Άζωτο

Το άζωτο είναι το πιο σημαντικό θρεπτικό στοιχείο που επηρεάζει την απόδοση της ελιάς. Η δοσολογία και ο χρόνος εφαρμογής του εξαρτώνται από τις τοπικές συνθήκες και την κατάσταση του ελαιώνα. Η ποσότητα του αζώτου που απαιτείται για κάθε δέντρο είναι η υψηλότερη συγκριτικά με τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία. Για κάθε 100Kg ελαιοκάρπου και 100Kg μάζας ξύλου και φύλλων αφαιρούνται κάθε χρόνο από το έδαφος 1,4 λιπαντικές μονάδες αζώτου.

Η εφαρμογή του αζώτου κατά τη διάρκεια του έτους που η καλλιέργεια παρενιαυτοφορεί έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς το θρεπτικό στοιχείο αποθηκεύεται στο φυτό για την επόμενη χρονιά. Κατά τη διάρκεια των ετών της παρενιαυτοφορίας, η ικανότητα των δένδρων να αποθηκεύουν θρεπτικά στοιχεία στα φύλλα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τις παραγωγικές χρονιές, επειδή το άζωτο που απαιτείται για την υποστήριξη της ανάπτυξης των φυτών δεν χρησιμοποιείται πλήρως.

Κάλιο

Το κάλιο έχει ιδιαίτερη θέση στη θρέψη της ελιάς και είναι το δεύτερο θρεπτικό στοιχείο μετά το άζωτο που απαιτείται σε μεγάλες ποσότητες από τα φυτά, ασκώντας σημαντική επίδραση στην απόδοσή τους.

Η άριστη συγκέντρωση καλίου στα φύλλα (5 – 8 μηνών φύλλα από το μέσο της βλάστησης) κυμαίνεται από 0,7 - 0,9%.

Το κάλιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο για τους ελαιώνες που καλλιεργούνται σε ξηρικές συνθήκες και αρδεύονται μόνο με το νερό των βροχοπτώσεων. Η αύξηση της παροχής του καλίου για παράδειγμα, στην ποικιλία «chemlali», είτε με διαφυλλικές ή με επιφανειακές εφαρμογές, αύξησε την παραγόμενη ποσότητα, διατηρώντας σταθερή την ποιότητα του λαδιού. Ωστόσο, στους ελαιώνες αυτούς η επιφανειακή λίπανση καλίου ενδέχεται να μην είναι το ίδιο αποτελεσματική με τη διαφυλλική εφαρμογή λόγω της έλλειψης υγρασίας στο έδαφος και της μειωμένης απορρόφησής του. Μεγάλη ποσότητα καλίου αφαιρείται κάθε χρόνο από τη φυτική μάζα και το συγκομιζόμενο καρπό.

Βόριο

Το βόριο είναι το πιο σημαντικό ιχνοστοιχείο για την καλλιέργεια της ελιάς. Το βόριο επηρεάζει άμεσα την ακεραιότητα των κυτταρικών μεμβρανών, τη δομή των κυτταρικών τοιχωμάτων και το μεταβολισμό φαινόλης και λιγνίνης. Ακόμη επηρεάζει την επιμήκυνση των κυττάρων (επιμήκυνση ρίζας, ανάπτυξη γυρεοσωλήνα, βλάστηση γύρης) και το μεταβολισμό των αυξινών, υδατανθράκων και πρωτεϊνών. Το βόριο βελτιώνει την ανθοφορία και την καρπόδεση, την παραγωγή και την ποιότητα του ελαιολάδου.

Τροφοπενία βορίου παρατηρείται συχνά στους ελληνικούς ελαιώνες για αυτό κρίνεται απαραίτητη η προσθήκη βορίου ανά 2 με 3 χρόνια στο έδαφος, καθώς και μέσω διαφυλλικών εφαρμογών.

Οι εφαρμογές βορίου και αζώτου που παρουσιάζονται στα διαγράμματα οδηγούν σε αύξηση της απόδοσης του ελαιώνα, σε σχέση με τον μάρτυρα στον οποίο δεν εφαρμόστηκαν λιπάσματα για μία περίοδο 4 ετών. Το εδαφικό βόριο και άζωτο εξαντλούνται όταν δεν ανανεώνονται στον ελαιώνα. Ελάχιστη ή καθόλου προσθήκη θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της συγκέντρωσης του αζώτου στα φύλλα σε τιμές χαμηλότερες από το κρίσιμο όριο του 1,5%, που είναι και η επιθυμητή κατάσταση.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος ενεργοποιεί μια σειρά ενζυμικών διεργασιών στο φυτό, ενώ είναι απαραίτητος και στη σύνθεση των πρωτεϊνών και των αυξινών. Είναι ένα ιχνοστοιχείο με σημαντική επίδρασή στην ανθοφορία, την καρπόπτωση και την ελαιοπεριεκτικότητα της ελιάς.

Πιο πάνω αναφέρθηκαν τα κυριότερα στοιχεία που επηρεάζουν σημαντικά την καλλιέργεια της ελιάς. Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε και το νόμο του ελαχίστου σύμφωνα με τον οποίο η ανάπτυξη ενός φυτού ρυθμίζεται από το στοιχείο εκείνο που είναι σε έλλειψη ή βρίσκεται στη μικρότερη «σχετικά» ποσότητα.