Φυλλική επιφάνεια στο σιτάρι

Επάνω σε αυτήν τη θεμελιώδη λειτουργία και με βάση τα φυσιολογικά στάδια ανάπτυξης του σιταριού, κύριος στόχος μας προκειμένου να δεσμεύσουμε την απαιτούμενη ηλιακή ακτινοβολία, είναι να αναπτυχθεί επαρκής φυλλική επιφάνεια με υγιή πράσινα φύλλα, ικανή να προσλάβει το 90% της εισερχόμενης ακτινοβολίας. Η φυλλική επιφάνεια θα πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθεί πράσινη και υγιής κατά τη διάρκεια του γεμίσματος των κόκκων. Υπάρχουν επομένως δυο στόχοι που πρέπει να φροντίσουμε σχετικά με τη φυλλική επιφάνεια των φυτών:

• Δημιουργία επαρκούς φυλλικής επιφάνειας – σωστού μεγέθους και γρήγορης ανάπτυξης.
• Διάρκεια υγιούς πράσινης φυλλικής επιφάνειας μέχρι τον αλωνισμό.

Δημιουργία φυλλικής επιφάνειας στο σιτάρι

Η δημιουργία της επαρκούς φυλλικής επιφάνειας στο σιτάρι ξεκινάει με τη σωστή σπορά, σε κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης με στόχο να επιτευχθεί ο επιθυμητός πληθυσμός φυτών κατά την ανάπτυξη τους την άνοιξη. Η πυκνότητα σποράς καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η φυτρωτική ικανότητα και το μέγεθος των κόκκων, οι συνθήκες σποράς στον αγρό, η ημερομηνία σποράς, η ικανότητα αδελφώματος των σπόρων και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή. Έχοντας προσδιορίσει τα παραπάνω, θα πρέπει ακόμα να γίνει έλεγχος της γονιμότητας του εδάφους και του pH ώστε να ληφθούν έγκαιρα διορθωτικά μέτρα, όπου χρειάζεται. Όταν τα εδάφη δεν βρίσκονται στο ιδανικό pH με τιμές κοντά στο 6 – 6.5, περιορίζεται σημαντικά και η διαθεσιμότητα πολλών θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά. Τα θρεπτικά στοιχεία που βρίσκονται σε έλλειψη στο έδαφος θα πρέπει να προστίθενται με τη μορφή λιπασμάτων ακολουθώντας τα κατάλληλα προγράμματα λίπανσης. Σε ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας, θερμοκρασίας και με επάρκεια θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος την υψηλότερη απόδοση θα δώσουν τα κομμάτια με τη μεγάλη πυκνότητα φυτών.

Όταν τα νεαρά φυτάρια των σιτηρών ξεπεράσουν τα πρώτα 2-3 φύλλα της ανάπτυξής τους, η καλλιέργεια θα βασίζεται κυρίως στα θρεπτικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα στο έδαφος, με το άζωτο και το φώσφορο να κυριαρχούν σε αυτή τη φάση. Σχετικά με τα ιχνοστοιχεία, το μαγγάνιο και ο ψευδάργυρος είναι τα σημαντικότερα για τα σιτηρά και είναι αυτά που συνήθως βρίσκονται σε έλλειψη στα φυτά. Οι πρώτες 50 - 60 ημέρες της ανάπτυξης των σιτηρών, καθορίζουν και το δυναμικό της παραγωγής, καθώς όλα τα μέρη του φυτού που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της τελικής του απόδοσης σχηματίζονται εδώ (αριθμός φύλλων, αριθμός στάχεων, μέγεθος στάχεων). Η θερμοκρασία και η υγρασία παίζουν καθοριστικό ρόλο στο στάδιο αυτό.

Όσο καθυστερεί η σπορά του σιταριού, η χρονική διάρκεια δημιουργίας της φυλλικής επιφάνειας επιβραδύνεται. Τα θρεπτικά στοιχεία και κυρίως το άζωτο και ο φώσφορος, πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε αυτό το στάδιο για να επιταχύνουν το ρυθμό δημιουργίας και ανάπτυξης των φύλλων.

Μετά το αρχικό στάδιο της εγκατάστασης, τα φυτά προχωρούν στην έκπτυξη νέων βλαστών από τους οφθαλμούς που βρίσκονται στα γόνατα του κύριου στελέχους που ονομάζονται και αδέλφια. Στο σιτάρι η εμφάνιση του πρώτου πρωτογενούς αδελφιού συμπίπτει με την εμφάνιση του τέταρτου φύλλου (McMaster 1997, Miralles & Slafer 1999). Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος συμβαίνει η εαρινοποίηση των σιτηρών, που σε συνδυασμό με τη διάρκεια της ημέρας (φωτοπερίοδος) είναι απαραίτητη για να προχωρήσει το φυτό στο επόμενο στάδιο, που αναφέρεται και ως αναπαραγωγικό στάδιο.

Ο βλαστός του φυτού ξεκινάει να επιμηκύνεται, δίνοντας αναλογικά φυλλική επιφάνεια κατά 6 - 7 φορές μεγαλύτερη από την εδαφική επιφάνεια (Δείκτης Πράσινης Επιφάνειας GAI 6-7). Κατά τη διάρκεια αυτής της πολύ σημαντικής περιόδου η ζήτηση σε θρεπτικά στοιχεία είναι πολύ αυξημένη και έτσι οι ανάγκες των φυτών καλύπτονται από τη λίπανση που εφαρμόζεται.

Η θρεπτική διαχείριση του φυτού συμπεριλαμβάνει πολλαπλές εφαρμογές λιπάσματος ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων ανά μονάδα παραγωγής. Όταν το φύλλο σημαία έχει αναπτυχθεί, η φυλλική επιφάνεια έχει δημιουργηθεί πλήρως και όλες οι αγρονομικές φροντίδες θα πρέπει να εστιαστούν από εδώ και στο εξής στη διατήρηση της υγείας της, ως πηγή θρεπτικών στοιχείων για το γέμισμα των κόκκων και της επιθυμητής παραγωγής. Σε αυτό το στάδιο ο αριθμός των αδελφιών με γόνιμους στάχεις θα πρέπει να είναι μεταξύ των 400 και 600 ανά τ.μ.

Διάρκεια Πράσινης Φυλλικής Επιφάνειας

Η τελική παραγωγή που προσδιορίζεται από τον αριθμό των κόκκων / m2 επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι ο καιρός, οι ασθένειες και φυσικά η διαθεσιμότητα των απαραίτητων για τα φυτά θρεπτικών στοιχείων. Από τα μικροθρεπτικά στοιχεία, ο χαλκός και το βόριο, έχουν έναν ξεχωριστό ρόλο στο σχηματισμό μεγάλων ταξιανθιών με περίπου 50 θέσεις ανά ταξιανθία (στάχυ). Ωστόσο, οι θέσεις αυτές θα μπορέσουν να γεμίσουν μόνο αν το φυτό έχει επάρκεια σε υδατάνθρακες χάρη στο ρόλο της φυλλικής επιφάνειας και των βλαστών στην παραγωγή αξιοποιήσιμων υδατανθράκων.

Το περιεχόμενο της χλωροφύλλης είναι πολύ σημαντικό για τα πράσινα φύλλα (καθορίζει τη φωτοσύνθεση), με το άζωτο και το μαγνήσιο να είναι από τα βασικά δομικά της στοιχεία. Μειωμένη φωτοσύνθεση σε επίπεδα κάτω του επιθυμητού κατά τη διάρκεια των 2 - 3 πρώτων εβδομάδων από τον σχηματισμό των κόκκων, έχει ως συνέπεια τη μείωση του αριθμού των κυττάρων και το τελικό βάρος του κάθε κόκκου.

Το γέμισμα των κόκκων εξαρτάται από τον αριθμό των θέσεων / στάχυ (δεξαμενή), καθώς και από τα διαθέσιμα προϊόντα της φωτοσύνθεσης (πηγή). Όταν η «πηγή» δεν εξυπηρετεί τη «δεξαμενή», λόγω ξηρασίας ή κάποιας ασθένειας για παράδειγμα, τότε οι κόκκοι δεν θα γεμίσουν ικανοποιητικά και μετά την ωρίμανση μπορεί να εμφανιστούν συρρικνωμένοι. Η μεταφορά των αποθεμάτων των φυτών σε υδατάνθρακες στον κόκκο, απαιτεί ενέργεια που προέρχεται από το ATP (Τριφωσφορική Αδενοσίνη), ένα μόριο του φυτού πλούσιο σε φώσφορο.