Ποιοτικά Χαρακτηριστικά στο Βαμβάκι

Ποιοτικά χαρακτηριστικά των ινών

Τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά που καθορίζουν την αξία της ίνας είναι:

Μήκος και ομοιομορφία ίνας

Είναι κατά κύριο λόγο γενετικό γνώρισμα της κάθε ποικιλίας, ωστόσο επηρεάζεται από τις συνθήκες του εδάφους, το κλίμα, τη διαχείριση της καλλιέργειας, την επάρκεια υγρασίας στο έδαφος κατά τις πρώτες εβδομάδες του σχηματισμού των ινών στα καρύδια και τη θρέψη των φυτών. Από τα θρεπτικά στοιχεία το κάλιο είναι αυτό που επιδρά θετικά στο μήκος των ινών. Μακρύτερες ίνες δίνουν δυνατότερα και λεπτότερα νήματα χωρίς πολλά σπασίματα. Οι κοντές ίνες αυξάνουν την απώλεια κατά την κλώση, επηρεάζουν τα σπασίματα, το χνούδιασμα και τις ατέλειες του νήματος.

Λεπτότητα και ωριμότητα

Με τον όρο λεπτότητα αναφερόμαστε στη διάμετρο της ίνας που επηρεάζει τη λεπτότητα, την αντοχή του νήματος, τη γυαλάδα και την απορρόφηση της βαφής. Η διάμετρος της ίνας καθορίζει τον αριθμό των ινών που θα χρειαστούν για την παραγωγή νήματος ενός ορισμένου πάχους. Γενικά, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ινών τόσο η αντοχή του νήματος είναι μεγαλύτερη. Η λεπτότητα είναι κυρίως γενετικό χαρακτηριστικό της κάθε ποικιλίας.
Η ωριμότητα αναφέρεται στο πάχος του δευτερογενούς τοιχώματος και επηρεάζει τη κλωσιμότητα του βαμβακιού, την ομοιομορφία και την εμφάνιση του νήματος. Μικρή βλαστική περίοδος, προσβολή από αδρομυκώσεις, έλλειψη νερού και πρώιμη αποφύλλωση, συντελούν στην παραγωγή ανώριμων ινών (Δ. Παπακώστα – Τασοπούλου). Η λεπτότητα και η ωριμότητα της ίνας προσδιορίζονται με το δείκτη micronaire. Χαµηλός δείκτης micronaire μπορεί να σηµαίνει είτε λεπτές είτε ανώριµες ίνες. Τα βαμβάκια με μεγάλο ποσοστό ανώριµων ινών είναι ανεπιθύμητα στην υφαντουργία διότι παρουσιάζουν προβλήµατα στην επεξεργασία τους.

Κόμποι, fibre neps.

Οι κόμποι στις ίνες δημιουργούνται από το μπλέξιμο ινών μεταξύ τους, κυρίως στη φάση της εκκόκκισης του βαμβακιού ή της κλώσης, ωστόσο μπορούν να προέλθουν και από το σύσπορο βαμβάκι στο στάδιο της συγκομιδής όταν αυτό περιέχει μαγάλο ποσοστό υγρασίας. Οι κόμποι υποβαθμίζουν την ποιότητα των ινών, επηρεάζουν την ομοιομορφία των παραγόμενων νημάτων και μετέπειτα των υφασμάτων.

Αντοχή και επιμήκυνση

Η αντοχή των ινών στη θραύση είναι δείκτης που καθορίζει την αντοχή των νημάτων και εξαρτάται κυρίως από το γενότυπο της ποικιλίας. Η επιμήκυνση καθορίζει την ελαστικότητα της ίνας και είναι εξίσου γενετικό γνώρισμα. Έτσι υψηλές τιμές και των δύο χαρακτηριστικών έχουν θετική επίδραση στη διαδικασία της κλώσης.

Κυτίο βαμβακιού

Προσδιορίζεται από το χρώμα (λευκότητα του βαμβακιού), τις ξένες ύλες και την ποιότητα εκκοκκισμού που επηρεάζει την εμφάνισή του. Με το άνοιγμα των καρυδιών του βαμβακιού στον αγρό φαίνεται πως το χρώμα των ινών είναι λευκό. Η επίδραση όμως των βροχοπτώσεων ή λοιπών εντομολογικών και μυκητολογικών προσβολών μπορούν να αλλοιώσουν το χρώμα επιδρώντας αρνητικά στην ποιότητα των ινών. Οι ξένες ύλες είναι φερτά υλικά, κομμάτια φύλλων ή στελεχών και άλλα, που συγκομίζονται με το σύσπορο βαμβάκι και δημιουργούν πρόβλημα στην εκκόκκιση και τη νηματοποίηση. Οι ξένες ύλες συντελούν στη δημιουργία κόμπων και την υποβάθμιση της ποιότητας των ινών.

Ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπόρου

Τα προϊόντα που λαμβάνονται από την επεξεργασία του σπόρου του βαμβακιού είναι το λάδι, η βαμβακόπιτα, οι φλοιοί και οι κοντές ίνες. Τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως για την παρασκευή πολλών καταναλωτικών προϊόντων, καλλυντικών, βιομηχανικών υλών και ζωοτροφών. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η αναλογία των συστατικών μετά την επεξεργασία του βαμβακόσπορου.

Πίνακας: Κατά βάρος αναλογία συστατικών μετά την επεξεργασία του βαμβακόσπορου (πηγή CICR)

Την ποιότητα του βαμβακόσπορου καθορίζουν η περιεκτικότητα και η οξύτητα του λαδιού, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, η ολική γκοσσυπόλη και οι κοντές ίνες.

Λάδι

Το λάδι που παράγεται από την επεξεργασία του βαμβακόσπορου είναι ελεύθερο χοληστερόλης όπως άλλωστε και όλα τα φυτικά λάδια. Είναι λάδι με μεγάλη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά και τοκοφερόλες. Περιέχοντας ελάχιστα λιπαρά θεωρείται ιδανικό για δίαιτες με περιορισμένα κορεσμένα λίπη. Το βαμβακέλαιο περιέχει ακόρεστα προς κορεσμένα λιπαρά οξέα σε αναλογία 2:1, με σύνθεση 18-24% ελαϊκό και 42-52% λινελαϊκό από τα ακόρεστα και 26-35% στεατικό και παλμιτικό από τα κορεσμένα. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική αλλά και στην παρασκευή γλυκερίνης και σαπουνιών.
Η περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι καθορίζεται από το γενετικό υλικό (ποικιλία), τη γονιμότητα και τη σύσταση του εδάφους, τις συνθήκες του περιβάλλοντος και τη λίπανση. Το κάλιο και το θείο είναι θρεπτικά στοιχεία που η διαθεσιμότητά τους στα φυτά ενισχύει το ποσοστό του λαδιού στους σπόρους, ενώ το υπερβολικό άζωτο το μειώνει. Οι γυμνοί, χωρίς χνούδι σπόροι περιέχουν περισσότερο λάδι με μικρότερη αναλογία ινών που όταν προορίζονται για σπορά φυτρώνουν ευκολότερα.

Πρωτεΐνη

Είναι βασικό συστατικό της βαμβακόπιτας και κατέχει ποσοστό 15-25% του βάρους του σπόρου. Το ποσοστό καθορίζεται από το γενετικό υλικό (ποικιλία), τη γονιμότητα και τη σύσταση του εδάφους, τις συνθήκες του περιβάλλοντος και τη λίπανση. Το άζωτο και το θείο είναι θρεπτικά στοιχεία που η διαθεσιμότητά τους στα φυτά ενισχύει το ποσοστό της πρωτεΐνης στο σπόρο.

Ολική γκοσσυπόλη

Η γκοσσυπόλη είναι μια δηλητηριώδης ουσία για τον άνθρωπο και για πολλά ζώα που προσδίδει στο βαμβακέλαιο και τις πρωτεΐνες ανεπιθύμητες ιδιότητες. Η περιεκτικότητά του στο σπόρο κυμαίνεται κοντά στο 0,6% του βάρους του και καθορίζεται κυρίως από το γενετικό υλικό.
Κοντές ίνες. Καθορίζεται από την ποικιλία του βαμβακιού και το ποσοστό τους επηρεάζει έμμεσα την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι και πρωτεΐνες. Η μικρότερη περιεκτικότητα του σπόρου σε ίνες είναι ένα επιθυμητό χαρακτηριστικό.

Πατήστε εδώ για να πάτε πίσω στην κεντρική σελίδα για την Λίπανση του Βαμβακιού